Sau thỏa thuận thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ, các nước ASEAN cũng đẩy nhanh tốc độ đàm phán. ASEAN khó đạt được thỏa thuận chung với Mỹ như đề xuất của Malaysia – đang giữ chức chủ tịch luân phiên của ASEAN trong năm nay.
Tại Indonesia, Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Airlangga Hartarto cho biết đề xuất của Jakarta sau cuộc điện đàm giữa Trump và Prabowo hôm 13-6 “được đón nhận nồng nhiệt”.
Hôm 30-6, ông Hartarto đã công bố gói bãi bỏ quy định, bao gồm nới lỏng các hạn chế nhập khẩu và loại bỏ rào cản phi thuế quan cho việc kinh doanh tại Indonesia. Ông cho biết gói này ra đời từ các cuộc đàm phán với Washington. Đối mặt với mức thuế 32%, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á cũng nhắc lại lời mời các công ty Mỹ đầu tư vào các dự án khoáng sản quan trọng và chuỗi cung ứng xe điện tại nước này. Các bước này bổ sung cho những đề nghị trước đây của Jakarta về việc mua thêm khí đốt, dầu, đậu nành và lúa mì từ Mỹ.
Hôm 3-7, ông Hartarto cho biết Indonesia và các đối tác kinh doanh của họ sẽ ký một hiệp ước trị giá 34 tỉ đô la vào tuần tới để tăng cường mua hàng từ Mỹ. Khoảng 15,5 tỉ đô la đã được dành cho nhập khẩu năng lượng và nông sản. Riêng Reuters đưa tin hãng hàng không quốc gia Garuda Indonesia đang đàm phán với Boeing để mua tới 75 máy bay.
Với mức thuế 24%, Malaysia cũng đã cam kết giảm mất cân bằng thương mại với Washington bằng cách tăng nhập khẩu LNG và hàng nông sản như đậu nành. Kuala Lumpur cũng đang giải quyết các rào cản phi thuế quan và khám phá khả năng ký kết một thỏa thuận thương mại song phương.
“Malaysia đang ưu tiên các lĩnh vực có mối quan hệ chặt chẽ với Mỹ, như chất bán dẫn và dầu cọ. Mục tiêu chính là đạt được mức thuế bằng 0 với Mỹ cho các lĩnh vực mục tiêu, bao gồm xe hơi”, theo lời ông Tengku Zafrul Aziz, Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia và cũng là trưởng đoàn đàm phán với Washington.
Malaysia giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm nay. Cuối tháng 5, Thủ tướng Anwar Ibrahim nói với các nhà lãnh đạo khu vực rằng ông đã viết thư cho Trump, đề xuất một hội nghị thượng đỉnh Mỹ – ASEAN để giảm thiểu hậu quả từ căng thẳng thuế quan. Nhưng một nỗ lực để có phản ứng thống nhất của ASEAN đã không đạt được hiệu quả.
“Với sự khác biệt về cán cân thương mại giữa từng quốc gia ASEAN với Mỹ, khó có khả năng một cách tiếp cận chung sẽ được áp dụng. Thực tế là mỗi quốc gia có thể sẽ chỉ tự mình chiến đấu để đạt được thỏa thuận tốt nhất có thể”, Lawrence Loh, giáo sư tại Trường Kinh doanh NUS ở Singapore, nhận định.
Loh lưu ý rằng trong khi Việt Nam và Indonesia đang đi trước các nước khác trong các cuộc đàm phán với Mỹ, nỗ lực của Thái Lan “sẽ bị phức tạp hơn nữa bởi tình hình lãnh đạo nội bộ không ổn định liên quan đến thủ tướng của nước này.”
Tại Thái Lan, hôm 1-7 Tòa Hiến pháp Thái Lan đã đình chỉ chức vụ Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra. Thái Lan bắt đầu đàm phán với Mỹ khá muộn so với các nước ASEAN khác. Hiện ông Pichai Chunhavajira, Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính Thái Lan, đang làm việc với phía Mỹ ở Washington.
Thái Lan đối mặt với nguy cơ bị đánh thuế 36%, nhưng các doanh nghiệp của nước này muốn phái đoàn do Pichai dẫn đầu đàm phán xuống khoảng 10%.
Thái Lan đã đề nghị nhập khẩu thêm khí tự nhiên hóa lỏng từ Mỹ. Tập đoàn năng lượng Thái Lan PTT đã ký một thỏa thuận vào cuối tháng 6 để nhập khẩu 2 triệu tấn LNG hàng năm trong khoảng 20 năm từ Glenfarne Group của Mỹ. Ngoài ra, các quan chức Thái Lan cho biết họ sẽ xem xét nhập khẩu thêm đậu nành và khô dầu đậu nành của Mỹ cho ngành thức ăn chăn nuôi Thái Lan.
Đối mặt với mức thuế cơ bản 10%, Singapore đang thúc đẩy các nhượng bộ trong các danh mục như xuất khẩu dược phẩm. Liệu chính quyền Trump có nhượng bộ hay không vẫn chưa rõ ràng.
Singapore đã nhấn mạnh thực tế này trong khi kêu gọi Washington miễn thuế cơ bản (baseline) 10%.
Philippines đang đối mặt với mức thuế 17% mặc dù là đồng minh hiệp ước của Mỹ.
Ricky Hồ / BSA Media
Bảo vệ ngành lúa gạo, Nhật Bản có thể đối phó mức thuế 30-35%
