Các hãng xe điện Trung Quốc đoán trước được sắc thuế hơn 100% của Mỹ?

Explorer 1 - tàu chở xe xuất khẩu đầu tiên của hãng xe điện BYD. Ảnh: Getty Images

Các hãng xe điện Trung Quốc dường như đã “đoán trước” được sắc thuế mới mà Tổng thống Joe Biden công bố hôm 14-5. Bởi các hãng này đã gấp rút vận chuyển xe điện từ Trung Quốc đến Brazil và Mexico từ tháng 3 và sẽ tiếp tục sang tháng 6, một nguồn thạo tin trong ngành vận tải biển nói với Nikkei Asia.

Hôm 14-5, Tổng thống Joe Biden đã công bố sắc thuế 102,5% đối với xe điện từ Trung Quốc, tăng gần bốn lần so với mức thuế 27,5% trước đây. Đây là một phần trong động thái “trấn áp” dòng lũ hàng Trung Quốc trị giá đến 18 tỉ đô la của chính quyền Biden. Các mức thuế này sẽ được áp trong vòng ba năm tới, riêng thuế với xe điện, pin mặt trời, ống tiêm, kim tiêm, thép và nhôm… sẽ áp dụng trong năm nay.

Brazil và Mexico đang chịu áp lực từ Mỹ

Brazil miễn thuế xe điện từ năm 2015 và chỉ áp dụng lại mức thuế này đầu năm nay. Từ tháng 1, xe điện hoàn chỉnh phải chịu thuế suất 10%. Mức thuế này sẽ tăng lên 18% từ đầu tháng 7-2024 và 35% vào đầu tháng 7-2026.

Hãng BYD đã xuất 97.000 xe trong quí đầu năm, tăng hơn 150% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, lô hàng đến Brazil chiếm 15.700 xe, tương đương khoảng 16%. Hãng xe điện Trung Quốc cũng đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy ở Brazil để khai thác thị trường địa phương đang bùng nổ. BYD cũng có kế hoạch xây nhà máy mới ở Mexico để khai thác thị trường nước này.

Trong khi đó, Mexico đang chịu áp lực từ Washington trong việc giữ khoảng cách với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden hôm 14-5 nói họ đang xem xét các hình phạt bổ sung nếu các hãng xe điện Trung Quốc cố gắng chuyển sản xuất sang Mexico để tránh thuế quan mới được công bố của Mỹ.

Tháng 4 vừa rồi, theo Reuters, chính phủ Mexico đã dừng ưu đãi cho thuê đất giá rẻ, nhưng vẫn duy trì thuế suất cũ đối với xe điện Trung Quốc.

Nhà giao dịch hàng hóa Hanwa của Nhật Bản nói rằng lượng xe điện xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mexico tăng lên trong những tháng gần đây có thể là do “các biện pháp thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc”. Ông lo ngại về các lệnh trừng phạt có thể cứng rắn hơn từ Washington trong tương lai, nếu cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử trong buộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.

Hiện lượng xe điện Trung Quốc bán trên thị trường Mỹ chỉ khoảng 1%, với giá từ 12.000 đô la. Các quan chức Mỹ lo ngại các mẫu xe giá rẻ nhận được trợ cấp chính phủ của Trung Quốc có thể tràn ngập thị trường Mỹ.

Với chính sách thuế mới, các nhà phân tích nói ông Biden tập trung đánh thuế vào các ngành chiến lược. Ngược lại, ông Trump đã hứa hẹn đánh thuế đến 60% với toàn bộ hàng Trung Quốc nếu chiến thắng trong kỳ bầu cử tháng 11 sắp tới.

Giá cước tàu biển Trung Quốc – Nam Mỹ tăng bốn lần

Cuộc chiến giành giật các tàu chở hàng cũng đang “khét lẹt” giữa các hãng xe điện Trung Quốc.

“Hầu hết các hãng xe điện lớn đều đã có hợp đồng trước đó với các công ty tàu biển. Nhưng giờ đây, các hãng xe đang hối thúc đòi thêm chỗ cho các lô xe điện đến Brazil và Mexico. Ai cũng cố gắng để nhanh hơn hãng đối thủ”, một công ty môi giới vận tải hàng hóa ở Trung Quốc nói.

Kết quả là tổng chi phí vận chuyển trên các tuyến đường biển từ Trung Quốc đến Brazil và Mexico đã tăng vọt trong những tháng gần đây. “Giá container vận chuyển trên tuyến Trung Quốc đến Brazil đã tăng từ 4 đến 6 lần kể từ cuối tháng 3. Đầu năm nay, container chỉ có giá khoảng 1.500 đô la và hiện đã cao hơn 6.000 đô la”, nguồn tin từ hãng tàu biển nói với Nikkei Asia.

Chỉ số vận tải container Thượng Hải (SCFI), phản ánh giá cước vận tải container trung bình, cho thấy chi phí cho tuyến Trung Quốc đến Nam Mỹ bao gồm các cảng ở Mexico và Brazil, đã tăng 55,8% trong ba tháng từ cuối tháng 1 đến cuối tháng 4, theo dữ liệu từ Sàn giao dịch vận tải Thượng Hải. Trong hai tuần từ 26-4 đến 10-5, chỉ số vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Nam Mỹ tăng thêm 14,6%.

Quản lý của một hãng vận tải châu Á nói hãng tàu COSCO là lựa chọn hàng đầu của các hãng xe điện Trung Quốc trên các tuyến đường biển đến châu  Mỹ, bởi COSCO là hãng quốc doanh, có sự trợ giá của chính phủ. .

Trong khi đó, chỉ số vận tải SCFI trên các tuyến đến các cảng ở châu Âu giảm 31% trong giai đoạn từ cuối tháng 1 đến cuối tháng 4.

Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan giám sát chính sách thương mại của Liên hiệp châu Âu (EU), đã mở một cuộc điều tra về xe điện của Trung Quốc vì cáo buộc trợ cấp không công bằng. Cuộc điều tra sẽ kết thúc vào tháng 11 sắp tới, nhưng EU có thể áp dụng thuế tạm thời vào tháng 7 này.

“Chúng tôi không lo lắng về mức thuế mới mà Mỹ đưa ra đối với xe điện của Trung Quốc, vì chúng tôi không bán trực tiếp cho nước này. Điều chúng tôi lo lắng là động thái này sẽ gửi đi tín hiệu mới đến các nước khác, đặc biệt là các nước đồng minh của Mỹ. Châu Âu, Úc và New Zealand có nhiều khả năng sẽ đưa ra mức tăng thuế tương tự”, CEO của một hãng xe điện lớn của Trung Quốc nói.

Scott Kennedy, cố vấn cấp cao và chủ tịch ủy thác về kinh doanh và kinh tế Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (ICIS) có trụ sở tại London, Anh nói rằng: “Mức thuế Mỹ mới công bố là một phần trong một loạt các biện pháp phòng thủ, như kiểm soát xuất khẩu, sàng lọc đầu tư và bảo mật dữ liệu. Washington đang cố gắng phối hợp các bước chính sách của mình với các nước có cùng quan điểm ở châu Âu, châu Á và các nơi khác”.