Campuchia bắt đầu công số liệu chất lượng không khí mỗi ngày sau khi các vụ đốt rừng, đốt đất nông nghiệp khiến ô nhiễm không khí trở nên trầm trọng trên cả nước.
Theo IQAir, tổ chức theo dõi chất lượng bầu không khí trên toàn cầu có trụ sở tại Thụy Sĩ, chỉ số chất lượng không khí của thủ đô Phnom Penh hiện nằm trong phạm vi “rất không lành mạnh”, không phù hợp với mọi nhóm tuổi. Thủ đô Campuchia lần đầu tiên bị bao phủ trong sương mù như mây đen sáng 24-1, trở thành thành phố ô nhiễm thứ hai trên thế giới. Hôm 2-2, Phnom Penh vẫn nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới, với sương mù đen bao phủ và chất lượng không khí rất kém.
Hình ảnh vệ tinh của NASA cho thấy các đám cháy đang bùng phát trên các vùng rộng lớn của Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng, đặc biệt ở khu vực phía bắc và phí đông. Hệ thống quản lý thông tin cháy rừng của NASA cho thấy các đám cháy bùng phát trên khắp Campuchia vào đầu tháng 1, trùng với thời điểm bắt đầu mùa khô.
Bộ Môi trường Campuchia đã bắt đầu công bố các bản cập nhật AQI hàng ngày cho tất cả 25 tỉnh. Các báo cáo bao gồm nồng độ PM2.5 từ 47 trạm. PM2.5 bụi mịn hay các hạt vật chất siêu nhỏ, có thể tích tụ trong phổi và gây tác hạc.
Dữ liệu này cho thấy tám tỉnh có mức AQI “không lành mạnh” hoặc “rất không lành mạnh” tính đến tuần trước, bao gồm cả điểm nóng du lịch Siem Reap và ba tỉnh giáp biên giới Thái Lan.
Người phát ngôn Bộ Môi trường Khvay Atitya thừa nhận có sự gia tăng các hạt vật chất do đốt rơm rạ cũng như cháy rừng trong mùa khô và đốt rẫy. Nhưng ông vẫn khẳng định chất lượng không khí không phải là vấn đề đáng lo ngại trên toàn quốc.
“Nồng độ các chất ô nhiễm thấp hơn nhiều lần so với tiêu chuẩn do Bộ Môi trường đặt ra, ngoại trừ PM2.5 và PM10 đã thay đổi đáng kể”, ông cho biết vào thứ năm.
Bộ Môi trường đã cấm đốt cỏ, rơm rạ và chất thải nông nghiệp vào năm 2020 trong mùa khô, kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4, với lý do là các hạt vật chất tăng lên. Chính phủ đề xuất nông dân thay vào đó nên chôn chất thải nông nghiệp hoặc ủ phân.
Tiến sĩ Or Chanmoly, giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đổi mới tại Viện công nghệ Campuchia, đã đồng sáng tác một nghiên cứu vào năm 2022 về tác động của các hạt vật chất đối với sức khỏe tại ba tỉnh. Các phát hiện cho thấy đốt nương rẫy gây ra “mối đe dọa chính đối với sức khỏe con người”.
Tuần trước, Chanmoly nói việc đốt nương rẫy đã giải phóng một lượng lớn các hạt vật chất, bao gồm cả PM2.5. Ông cho biết điều này có thể gây khó thở lúc đầu, nhưng tiếp xúc nhiều lần có thể dẫn đến ung thư và đột quỵ.
Chanmoly cho biết khói bụi bao phủ Phnom Penh tuần trước dường như là lời cảnh tỉnh đối với người dân và khuyến khích chính phủ chuyển sang cập nhật chất lượng không khí theo thời gian thực thay vì chỉ công bố mức trung bình hàng ngày.
Chanmoly cho biết việc ủ rơm rạ và chất thải nông nghiệp làm phân bón sẽ làm giảm ô nhiễm không khí. Điều này thiết thực và hiệu quả hơn việc các quan chức địa phương cố gắng giáo dục người dân và nông dân về tác hại của việc đốt rơm rạ ngoài trời. Tuy vậy, việc thu gom rơm rạ để ủ phân lại rất tốn kém chi phí, và hoạt động này cần tài trợ từ chính phủ.
Ở tỉnh Pursat giáp với Thái Lan, chất lượng không khí và chỉ số PM2.5 tuần rồi tệ nhất theo các dữ liệu công bố hàng ngày. Hôm 31-1, tỉnh có 218,1 microgam PM2.5 trên một mét khối, cao hơn nhiều so với giới hạn an toàn của Campuchia là 50. Trung tâm Phòng ngừa Thảm họa châu Á tại Thái Lan cho biết mọi người nên tránh tập thể dục ngoài trời, đeo khẩu trang và sử dụng bộ lọc không khí khi mức PM2.5 đạt 125,5 đến 225,4 microgam trên một mét khối.
Sương mù từ khói đốt rẫy ở Campuchia cũng khiến láng giềng lo ngại. Cuối tuần rồi, Thứ trưởng Ngoại giao Thái Lan Jakkapong Sangmanee đã gọi điện cho Bộ trưởng Môi trường Campuchia Eang Sophalleth để thảo luận về các biện pháp giảm ô nhiễm. Hai bên đã đồng ý thành lập đường dây nóng và ủy ban liên quốc gia về chất lượng không khí.
Theo Nikkei Asia
Ricky Hồ – BSA Media