Việt Nam tiếp tục là điểm sáng trong việc thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, nằm trong top 15 nước đang phát triển thu vốn FDI lớn nhất thế giới trong những năm sắp tới. Thu hút FDI có thể vượt mốc kỷ lục 40 tỷ USD trong năm 2025 và vượt 50 tỷ USD vào năm 2030.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 31/12/2024 bao gồm: Vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 38,23 tỷ USD, giảm 3,0% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, vốn thực hiện và vốn tăng thêm của các dự án lại có sự tăng trưởng rất ấn tượng. Cụ thể, có 1.539 lượt dự án đã cấp phép từ các năm trước đăng ký tăng vốn 13,96 tỷ USD, tăng 50,4% so với năm 2023, chủ yếu là các dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo.
Vốn thực hiện của các dự án FDI ước đạt khoảng 25,35 tỷ USD, tăng 9,4% so với năm 2023. Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương, vốn thực hiện tăng cao cho thấy niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh Việt Nam, đồng thời khẳng định cam kết của các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam là thực chất. Đây cũng là minh chứng cho thấy khu vực FDI ngày càng có những đóng góp trực tiếp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế.
Bắc Ninh vươn lên dẫn đầu
Bức tranh đầu tư nước ngoài trong năm 2024 có nhiều thay đổi, phản ánh nỗ lực và sự cạnh tranh mạnh mẽ của các tỉnh thành trong việc thu hút dòng vốn nước ngoài.
Bắc Ninh đã vượt qua TP.HCM và Quảng Ninh, nổi lên như một điểm sáng trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, phần lớn nhờ vào việc mở rộng đầu tư của 14 dự án đang hoạt động tại tỉnh, đặc biệt là của Amkor và Samsung.
Bắc Ninh giữ vị trí quán quân với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 5,04 tỷ USD, chiếm 16% tổng vốn đầu tư cả nước, gấp hơn ba lần so với cùng kỳ năm 2023. Điều này cho thấy sức hút lớn của tỉnh này đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và điện tử.
Các vị trí tiếp theo lần lượt thuộc về các địa phương có lợi thế về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và chính sách thu hút đầu tư như:
- Quảng Ninh: Hơn 2,29 tỷ USD, chiếm 7,3% tổng vốn đầu tư đăng ký.
- TP. Hồ Chí Minh: Hơn 2,28 tỷ USD, chiếm gần 7,3% tổng vốn đầu tư cả nước.
- Hải Phòng: Hơn 2,1 tỷ USD.
- Hà Nội: Gần 2,02 tỷ USD.
- Bình Dương: 1,82 tỷ USD.
- Bà Rịa – Vũng Tàu: 1,71 tỷ USD.
- Đồng Nai: 1,67 tỷ USD.
- Nghệ An: 1,57 tỷ USD.
- Bắc Giang: 1,17 tỷ USD.
Sự thành công trong thu hút FDI của các tỉnh, thành phố này không chỉ đến từ những nỗ lực cải cách hành chính, tạo môi trường đầu tư thuận lợi mà còn nhờ vào việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do, đặc biệt là các hiệp định thế hệ mới. Chỉ riêng 10 địa phương đứng đầu đã chiếm hơn 80% số dự án mới và 70% tổng vốn đầu tư của cả nước.
Những cột mốc mới trong giai đoạn 2025-2030
Các tập đoàn đa quốc gia tại Trung Quốc ngày càng xem trọng vị trí điểm đến hấp dẫn trong chiến lược “Trung Quốc +1” của Việt Nam. Xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam, nhằm giảm sự phụ thuộc và tối ưu chi phí, đang diễn ra mạnh mẽ. Điều này tạo động lực phát triển cho các lĩnh vực công nghệ cao như sản xuất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa, đồng thời mở ra triển vọng bùng nổ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong năm 2025, báo cáo TPS Research viết.
Hạ tầng được đầu tư phát triển đóng vai trò then chốt trong quá trình này. Các dự án trọng điểm như sân bay Long Thành và đường vành đai 4 đang được triển khai mạnh mẽ, minh chứng là tổng ngân sách đầu tư công năm 2025 dự kiến đạt 791.000 tỷ đồng, tăng 12,4% so với năm 2024. Các khu công nghiệp công nghệ cao cũng đang được hình thành, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu sản xuất của các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã chủ động thực hiện các cải cách chính sách, bao gồm các ưu đãi về thuế và đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhằm tạo môi trường đầu tư thuận lợi. Theo dự báo của TPS Research, những biện pháp này sẽ là yếu tố then chốt giúp vốn FDI đăng ký đạt 41,5 tỷ USD vào năm 2025, tăng 17,6% so với năm 2024.
Dòng vốn FDI không chỉ là động lực mà còn là “bệ phóng” cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. TPS Research dự báo GDP Việt Nam năm 2025 sẽ tăng trưởng từ 6,7% đến 7,2%, vượt trội so với nhiều quốc gia trong khu vực. Hơn nữa, dòng vốn FDI đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu, dự kiến đạt 470 tỷ USD, tăng 14,6% so với năm 2024.
Không chỉ tập trung vào thu hút vốn đầu tư, Việt Nam đang nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái công nghệ cao bền vững. Các chương trình đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo đang được triển khai mạnh mẽ, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các tập đoàn đa quốc gia.
Theo dự báo của TPS Research, nếu tiếp tục duy trì đà phát triển như hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có khả năng vượt mốc 50 tỷ USD vốn FDI đăng ký vào năm 2030. Các dự án quy mô lớn, điển hình như nhà máy sản xuất bán dẫn của Samsung tại Thái Nguyên và trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) của LG tại Hải Phòng, là những minh chứng rõ nét cho tầm nhìn chiến lược của quốc gia trong lĩnh vực công nghệ.
Vốn nước ngoài là bệ phóng cho tăng trưởng GDP. Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nhận định mục tiêu tăng trưởng GDP 6,5-7% trong năm 2025 là khả thi nhờ các động lực như đầu tư công, tư nhân và xuất nhập khẩu. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư Trần Quốc Phương dự phóng tỷ lệ tăng trưởng GDP có thể đạt 7-7,5% và có thể theo đà tăng lên 8% trong năm 2025, tạo nền tảng cho các mục tiêu phát triển dài hạn đến năm 2030 và 2045.
BOX: Việt Nam cũng phải đối diện với không ít thách thức trong năm 2025. Theo TPS Research, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công hiện tại mới chỉ đạt 73,5% so với kế hoạch năm 2024. Việc đẩy nhanh tốc độ giải ngân này là vô cùng quan trọng để có thể tận dụng tối đa những cơ hội mà làn sóng FDI mang lại.
Bên cạnh đó, Việt Nam đang phải cạnh tranh quyết liệt với các quốc gia khác trong khu vực, đặc biệt là Indonesia và Thái Lan, những nước cũng đang nỗ lực thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao. Hơn nữa, bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động với những yếu tố như lạm phát, biến đổi khí hậu và xung đột địa chính trị cũng có thể tác động tiêu cực đến quá trình thu hút FDI.
Để duy trì và củng cố vị thế của mình, Việt Nam cần phải nâng cao năng lực thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA), tập trung vào việc nâng cấp kỹ năng cho lực lượng lao động và tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh. Đồng thời, Chính phủ cần chú trọng vào các chiến lược dài hạn, chẳng hạn như phát triển năng lượng tái tạo và thúc đẩy chuyển đổi số.
Ricky Hồ / BSA Media
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chờ được nâng hạng từ quí cuối 2025
