Chuỗi cà phê lớn nhất Việt Nam đang khởi động lại kế hoạch niêm yết lần đầu (IPO), với sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam là lựa chọn đầu tiên.
Trả lời DealStreetAsia, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành David Thái Phi Điệp tiết lộ rằng công ty đang tích cực hợp tác với các ngân hàng đầu tư như UBS và Jefferies, cùng nhiều công ty khác, để tiến hành chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng.
“Chúng tôi đã gặp gỡ các ngân hàng để xem xét các lựa chọn của mình. Chúng tôi đã tìm hiểu nhiều sàn giao dịch chứng khoán – Singapore, Hồng Kông, ADX (Sàn giao dịch chứng khoán Abu Dhabi), và dĩ nhiên là sàn giao dịch chứng khoán Mỹ”, ông David Thái nói.
Tôn vinh nguồn gốc công ty
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng việc niêm yết tại Việt Nam là ưu tiên hàng đầu, xuất phát từ mong muốn tôn vinh nguồn gốc của công ty.
“Thành công của chúng tôi là nhờ khách hàng Việt Nam, nhân viên Việt Nam của chúng tôi… Câu chuyện chính là câu chuyện của Việt Nam”, ông nói. Ông cũng thừa nhận sự đánh đổi giữa thị trường ít thanh khoản của Việt Nam và các sàn giao dịch đã thành lập như Mỹ vốn thân thiện hơn với nhà đầu tư đối với các công ty ngành F&B.
Kế hoạch IPO mới của Highlands Coffee diễn ra sau khi Fore Coffee có trụ sở tại Indonesia niêm yết thành công vào tuần trước. Cổ phiếu của công ty, đã huy động được 353,44 tỷ rupiah (khoảng 21 triệu đô la) thông qua IPO, đã mở cửa cao hơn 34% vào ngày niêm yết.
Jollibee Foods Corp. (JFC) có trụ sở tại Philippines, công ty dịch vụ thực phẩm lớn nhất châu Á, sở hữu phần lớn cổ phần của Highlands Coffee. Năm 2016, Jollibee và công ty đối tác của mình, Công ty cổ phần quốc tế Việt Thái, đã công bố kế hoạch niêm yết Highlands Coffee trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam vào tháng 7-2019. Quy mô của đợt IPO không được tiết lộ.
Tuy nhiên, kế hoạch đã bị Covid-19 làm gián đoạn, thay đổi trọng tâm thị trường vốn toàn cầu và thay đổi động lực thị trường.
Được thành lập vào năm 1999, Highlands Coffee đã tăng trưởng theo cấp số nhân kể từ khi JFC chi 25 triệu đô la để mua lại 49% cổ phần của công ty vào năm 2012. Hiện tại, Highlands đang thống trị thị trường cà phê Việt Nam với 35-40% thị phần.
Chuỗi cà phê này cũng góp phần vào sự đa dạng hóa và tăng trưởng danh mục đầu tư quốc tế của JFC.
Mạng lưới cửa hàng của tập đoàn Philippines đã tăng 4,6% lên 6.885 vào tháng 3-2024 so với tháng 3-2023. JFC do tỷ phú Tony Tan Caktion, người giàu thứ sáu ở Philippines, sáng lập. JFC điều hành mạng lưới hơn 1.700 cửa hàng trên toàn cầu, sở hữu các thương hiệu đình đám như Jollibee, Coffee Bean & Tea Leaf, và nhiều chuỗi ăn uống tại Mỹ.
Highlands Coffee hiện đang vận hành hơn 850 cửa hàng (hơn 800 tại Việt Nam, 50 tại Philippines) và ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 13% vào năm 2024, theo báo cáo tài chính quí 4 và năm tài chính 2024 của JFC. Báo cáo tài chính quí 3-2024 của Highlands nói chuỗi này đạt lợi nhuận trước thuế, khấu hao và lãi vay (EBITDA) là 247 tỉ đồng. Trong chín tháng đầu năm 2024, chuỗi này lãi trước EBITDA 756 tỉ đồng, trung bình 2,7 tỉ đồng mỗi ngày.
Năm 2022, Reuters đưa tin rằng JFC đang trong quá trình thảo luận cấp cao để bán cổ phần thiểu số 10-15% tại Highlands Coffee, có thể định giá chuỗi cà phê đang phát triển nhanh này ở mức khoảng 800 triệu đô la. Báo cáo cũng nêu rõ rằng việc bán cổ phần, nếu thành công, cuối cùng có thể mở đường cho đợt IPO của Highlands Coffee, một động thái mà Jollibee đã cân nhắc trong nhiều năm.
Ông Thái tin rằng thị trường cà phê của Việt Nam đã chín muồi, mặc dù còn chậm về mức độ tinh vi so với các thị trường phát triển như Singapore hoặc Nhật Bản. “Người tiêu dùng vẫn chưa đòi hỏi nhiều như họ nên làm… sự tinh tế khi đầu tư vào Việt Nam vẫn chưa được thúc đẩy bởi sự cạnh tranh thực sự”, ông nhận xét, chỉ ra thị trường Việt Nam nơi các tiêu chuẩn tái đầu tư thường bị bỏ qua.
Nhà sáng lập cũng coi sự gia tăng hoạt động M&A và cạnh tranh là một dấu hiệu đáng mừng.
“Nhiều vốn hơn đổ vào ngành… không chỉ là vốn tài chính, mà còn là vốn trí tuệ, là mồ hôi”, ông nói và lưu ý rằng những người mới tham gia thúc đẩy sự đổi mới, tạo việc làm và củng cố chuỗi giá trị cà phê, từ thiết bị đến không gian bán lẻ.
Các thương vụ nổi bật của thị trường cà phê
Việt Nam xuất khẩu cà phê sang 20 quốc gia, gồm Úc, Nhật Bản và Canada. Sản lượng xuất khẩu đạt khoảng 1,46 triệu tấn cà phê trong niên vụ 2023-2024, đạt giá trị 5,43 tỉ đô la, mức cao nhất từ trước đến nay.
Ước tính có khoảng 323.010 cửa hàng dịch vụ ẩm thực (F&B) trên khắp Việt Nam trong năm 2024, khoảng 317.299 quán trong năm 2023, theo iPOS.vn. Sản lượng tiêu thụ cà phê tính theo đầu người cũng tăng mạnh ở Việt Nam, từ 1,7 kg trong năm 2015 và lên gần 3 kg trong năm 2023. Dự kiến, mức tiêu thụ này sẽ tăng trung bình 6,6% mỗi năm trong giai đoạn 2025-2030.
Vị CEO Highlands Coffee lạc quan về thị trường tiêu thụ cà phê nội địa, ước tính sẽ đạt 552,58 triệu đô la vào năm 2025 và 816,81 triệu đô la vào năm 2030, tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) là 8,13% trong giai đoạn năm năm, theo Mordor Intelligence.
Gần đây, DealStreetAsia đưa tin rằng tập đoàn nhà hàng Việt Nam Golden Gate được cho là đã mua lại The Coffee House từ tập đoàn bán lẻ địa phương Seedcom. Golden Gate đã mua cổ phần kiểm soát trong chuỗi cà phê này, nhưng các chi tiết tài chính của giao dịch vẫn chưa được xác định.
Được thành lập vào năm 2014, The Coffee House nhanh chóng nổi lên như một đối thủ đáng gờm của các chuỗi cà phê hàng đầu tại Việt Nam như Highlands Coffee và Trung Nguyên. Công ty được điều hành bởi Seedcom, một công ty tự hào có hệ sinh thái đa dạng về bán lẻ, thực phẩm và đồ uống, thương hiệu thời trang, cửa hàng tiện lợi và các công ty thương mại điện tử.
Trong khi đó, Katinat gần đây đã trở nên rất phổ biến với người tiêu dùng địa phương. Năm ngoái, Katinat đã mua lại chuỗi trà Phê La, một trong những chuỗi F&B nổi tiếng tại Việt Nam. Phúc Long do Masan Group hậu thuẫn cũng là một trong những chuỗi cà phê lớn nhất tại Việt Nam.
Ngoài ra, các công ty khởi nghiệp cà phê ứng dụng công nghệ mới đã thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư mạo hiểm gần đây. Every Half Coffee Roasters, được thành lập vào năm 2021 bởi nhóm sáng lập The Coffee House, đã huy động vốn từ Openspace Ventures và DSG Consumer Partners vào năm ngoái.
Theo DealStreetAsia, BSA Media
Ricky Hồ
