Hồng Kông đang trên đà giành lại vị trí trung tâm phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của châu Á, kết thúc giai đoạn u ám trong năm năm qua.
Thị trường khoe sắc trong nửa đầu năm
Foshan Haitian Flavouring and Food Company, hãng nước tương lớn nhất Trung Quốc, đã rung chuông báo hiệu ngày lên sàn lần đầu hôm 18-6. Cổ phiếu mở cửa cao hơn 3,3% so với giá chào bán, gọi được 1,3 tỉ đô la Mỹ. Đây là đợt IPO của thị trường chứng khoán Hồng Kông (HKEX) trong năm nay lọt vào top 10 toàn cầu về quy mô giao dịch.
Các thương vụ IPO trên sàn Hồng Kông đang sôi động trở lại. Hãng tư vấn EY dự kiến sẽ có 40 thương vụ, huy động khoảng 108,7 tỉ đô la Hồng Kông (14 tỉ đô la Mỹ) đến cuối tháng 6 này, tăng 711% so với năm 2024. Các sàn giao dịch của Mỹ xếp sau, với Nasdaq là 7,6 tỷ đô la Mỹ và Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) là 7 tỉ đô la Mỹ. Ấn Độ và Saudi Arabia lần lượt xếp thứ tư và thứ năm.
HKEX từng dẫn đầu bốn lần trong 10 năm qua. Nhưng đặc khu này đã mất vị trí hàng đầu vào năm 2020, khi đối đầu Mỹ – Trung leo theo và Bắc Kinh thi hành đạo luật an ninh quốc gia tại đây. Nhà đầu tư trở nên e ngại khi rót vốn vào Hồng Kông, khiến nơi này rớt xuống vị trí thứ 6 trong bảng xếp hạng quy mô IPO trong năm 2023. Năm ngoái, HKEX xếp thứ tư.
Mọi chuyện đang thay đổi trong cuộc đối đầu thuế quan Mỹ – Trung mấy tháng qua. Hồng Kông đã trở thành điểm đến cho các công ty đại lục huy động vốn, khi các thị trường phương Tây trở nên trắc trở và kém hấp dẫn hơn. Một số giao dịch lớn nhất đã diễn ra kể từ sau khi Mỹ công bố thuế đối ứng đầu tháng 4.
Tháng 5 vừa rồi, CATL, hãng pin xe điện lớn nhất thế giới, đã huy động 5,25 tỉ đô la Mỹ. Đây là thương vụ IPO lớn nhất thế giới trong năm nay, tính đến thời điểm hiện tại, góp 38% tổng doanh thu của HKEX.
Có thể so sánh với các thương vụ IPO lớn khác. Tập đoàn khai thác mỏ JX Advanced Metal của Nhật Bản đã huy động được 2,9 tỉ đô la Mỹ trên sàn giao dịch chứng khoán Tokyo. Hãng dầu mỏ Venture Global của Mỹ gọi được 1,7 tỉ đô la trên sàn NYSE. Hãng hàng không giá rẻ Flynas của Saudi Arabia hay Hexaware Technology của Ấn Độ cũng cũng huy động 1 tỉ đô la mỗi công ty trên sàn chứng khoán của nước họ.
Sàn sơ cấp của doanh nghiệp đại lục
Thị trường gọi vốn của Hồng Kông theo truyền thống thường dựa vào các công ty đại lục, chiếm hơn 95% tổng số tính đến tháng 6. Điều khác biệt hiện nay là nhiều công ty, bao gồm CATL, là các công ty con hoặc niêm yết thứ cấp của các công ty được giao dịch ở Thượng Hải hoặc Thâm Quyến.
Tính đến tháng 6, 30 công ty niêm yết ở đại lục đã tìm cách niêm yết ở Hồng Kông, với 8 công ty đã niêm yết thành công. Xu hướng này phản ánh nỗ lực của các doanh nghiệp Trung Quốc trong việc tìm kiếm vốn mới để hỗ trợ các nỗ lực mở rộng, thúc giục chính quyền đặc khu nới lòng các yêu cầu niêm yết cho các công ty này.
Trong khi đó, thị trường Thượng Hải và Thâm Quyến đang có vẻ uể oải hơn, lần lượt xếp thứ bảy và thứ tám trong gọi vốn trên toàn cầu, sau khi từng là hai vị trí dẫn đầu trong năm 2023.
Căng thẳng địa chính trị và sự giám sát chặt chẽ hơn của cả Washington và Bắc Kinh đang kềm chân các doanh nghiệp đại lục. Giá trị niêm yết của các công ty Trung Quốc tại Mỹ dự kiến sẽ đạt mức thấp nhất trong một thập niên là 841 triệu đô Mỹ vào ngày 30-6 sắp tới, giảm 62% so với năm trước. IPO duy nhất có giá trị hơn 100 triệu đô la Mỹ là đợt niêm yết 411 triệu đô la Mỹ của chuỗi trà sữa Chagee hồi tháng 4.
Một số công ty nhỏ hơn vẫn tìm cách lên sàn ở Mỹ. Các quy định mới của Nasdaq về vốn hóa thị trường tối thiểu đã khiến các doanh nghiệp ngần ngại.
Đối với HKEX, các ứng viên tiềm năng cũng bao gồm các công ty hủy niêm yết từ các sàn giao dịch khác và các công ty giao dịch tại Mỹ quan tâm đến niêm yết đôi (dual listing).
Chứng khoán Hồng Kông vẫn xanh mát
Hãng kiểm toán Deloitte dự đoán tổng giá trị các vụ IPO có thể đạt từ 130-150 tỉ đô la Hồng Kông (16,9-19,5 tỉ đô la Mỹ), với 80 đợt niêm yết mới trong năm nay. Đây là sự gia tăng đáng kể trong những năm gần đây, nhưng vẫn thấp hơn khoảng 50% so với con số hàng năm trong giai đoạn 2019-2021.
Hồng Kông đang nỗ lực để giành lại vị thế trước đây trong bối cảnh mới. Ringo Choi, trưởng bộ phận IPO khu vực châu Á-Thái Bình Dương của EY, đã chỉ ra đợt chào bán 3,98 tỉ đô la Mỹ của nhà sản xuất thiết bị gia dụng Midea Group của Trung Quốc tại Hồng Kông năm ngoái như một bằng chứng về khả năng phục hồi của thị trường. “Chúng tôi có thể huy động bất kỳ quỹ nào chúng tôi muốn, dù các quỹ nước ngoài vắng mặt. Đó là lý do tại sao chúng tôi có thể nhanh chóng trở lại vị trí số 1 của mình”.
Choi tin rằng việc dựa vào các công ty Trung Quốc không phải là “vết nhơ” đối với hình ảnh trung tâm tài chính quốc tế của Hồng Kông, mà đúng hơn là một lợi thế. “Thay vì dành hàng trăm giờ để mời một công ty nước ngoài đến đây, chúng ta có thể đưa 10 công ty Trung Quốc lên sàn. Hiển nhiên là hiệu quả hơn”.
Chỉ số Hang Seng vẫn thuộc loại xanh “mướt mắt” trong bối cảnh thị trường ảm đạm hiện nay, tăng 20,5% trong năm nay kể từ đột phá công nghệ của startup AI DeepSeek.
Số lượng công ty trong danh sách chờ IPO của sàn Hồng Kông đã đạt hơn 160 tính đến thứ Sáu, tăng từ khoảng 80 vào cuối tháng 12-024, dựa trên số hồ sơ nộp cho HKEX.
Theo Nikkei Asia
Ricky Hồ / BSA Media
