Bình-Nguyên Lộc cho ra đời nhơn vật Hoàng Mộng Dừa trong truyện ngắn “Cây đào lộn hột”. Mộng dừa làm ta nghĩ ngay đến một thành phần trong trái dừa được dùng làm nhiều món ăn thanh nhiệt những ngày nực nội.
Nếu như mộng dừa giúp cho cây dừa “đẻ” con rơi con rớt lủ khủ dọc theo các bờ biển Đông Thái Bình Dương trước khi loài người biết trồng dừa, con Mộng Dừa của Bình-Nguyên Lộc chỉ có mang bầu với người đàn ông trong bóng tối một lần mà bị cha nó đánh đòn chết đi sống lại.
Số phận của Mộng Dừa dường như ngược ngạo với nhân vật Gertrude trong “Hòa âm điền dã” của André Gide do Bùi Giáng chuyển ngữ sang tiếng Việt. Mộng Dừa sáng mắt đem lòng yêu anh chàng đui mắt tạm thời. Nhà văn họ Tô muốn đem con Dừa cạnh tranh với Thị Nở: “Con Dừa là đứa con gái xấu xí nhất xóm, mà có lẽ xấu xí nhất nước Việt Nam cũng nên. Tuy nhiên nó không đần độn và sức khỏe của nó dồi dào nên nó đã biết mơ yêu từ mấy năm nay.”
Trong chuyến phiêu lưu xứ dừa Bến Tre mới nhứt, tôi nhờ người kiếm cho trái dừa đương mộng để chụp hình, nhưng anh bạn bổn xứ đem tới hai trái dừa đã nứt chồi cao hơn một gang rưỡi tay. Gay go. Ẩm thực mà chụp kiểu mộng này thiên hạ quở. Thế là không đành giết hai “baby” dừa.
Nghe biểu ở bùng binh Cộng Hòa, Sài Gòn, ngày nào cũng có bán. Một buổi xế tôi chờ bớt nắng, chưa kịp mưa, chạy ra. Không thấy xe mộng dừa nào ở vị trí được mách bảo, chỉ thấy một ông áo xanh (đồng chí giao thông) xớ rớ ở đó. Sáng hôm sau, nhân làm shipper trung chuyển cho người nhà ra bến xe rước nhân viên ở trước Trường Đại học Sư phạm TP. HCM, tôi lại trở ra bùng binh Cộng Hòa, cũng không thấy xe. Trưa, có dịp đi mua dịch vụ ở Dương Bá Trạc, tôi làm một vòng trở lại Ngã Sáu, may quá, bất quá tam. Đậu chình ình ở chỗ được mách là chiếc xe mộng dừa treo bảng giá 35.000 đồng/bịch. Có hai chọn lựa: bịch lớn 80.000 đồng và bịch nhỏ 35.000 đồng. Bịch nào người bán cũng mánh mung cho một cái mộng bự sự cỡ bằng cái mộng của hai cây dừa ở Bến Tre hôm nọ.
So với mộng dừa Shopee chào hàng, mộng dừa Ngã Sáu kém xa. Bịch nhỏ chừng 250g, vị chi một ký 140.000 đồng, so với dừa Shopee nửa ký 130.000 đồng. Rẻ hơn, nhưng mộng đằng Shopee đều cỡ trái ping-pong. Mộng đó tuy xốp nhưng có độ dòn nhứt định.
Hồi nhỏ, ở xứ dừa Nha Trang, tuy không nhiều bằng Bến Tre và Bình Định, nhưng tôi cũng đã được “vỡ lưỡi”, như học trò vỡ lòng tiếng quốc ngữ, vài cái mộng dừa. Quả thực, nếu ăn chơi, mộng dừa cũng chỉ ngót ngót, xốp xốp, bùi bùi, sừn sựt. Hấp dẫn lắm nên chỉ trải nghiệm vài cái… Hương vị ấy đã điêu tàn trong ký ức. Điêu tàn như xứ Hời toàn ma trong thơ Chế Lan Viên. Nhơn làm chuyên đề về ẩm thực dừa mới sực nhớ lại hai chuyện: món mộng dừa và truyện ngắn có cô gái đau khổ bịa cho mình cái tên cô cho là đẹp Hoàng Mộng Dừa.
Mộng dừa ra món ở Việt Nam coi bộ hổng lấy gì làm đẹp đẽ. E cũng như nàng Mộng Dừa. Thiệt nghèo nàn như mộng dừa dầm đường, gỏi mộng dừa, mộng dừa xào tép, mộng dừa lắc muối siêu cay. Mộng dừa làm gỏi và mộng dừa xào tép chẳng qua là biến tấu từ cổ hũ dừa làm gỏi và cổ hũ dừa xào tép. Hai món sau ngon ăn đứt hai món biến tấu.
Thôi đành phải tham khảo GS Internet. Mèo đui vớ cá chiên, tôi moi được bí kíp “The Coconut Bible” (Kinh Thánh về dừa) của tác giả Annie Deeter. Từ đó nhặt ra được món canh mộng dừa – Sup Umbut Kelapa – của người Mã [1]. Món ấy thiệt là giàu vị và hương. Phong cách là các thành phần trong món đều xắt hột tào cáo (âm Hán Việt là “đầu tử” – 骰子): thịt gà, mộng dừa, cà rốt, cần tây, cơm dừa non… Từng đó hột biết bao nhiêu là vị, bao nhiêu là kết cấu. Tạo lỏng gồm nước lèo từ xương heo hoặc bọng gà, nước lả cơm dừa non, tạo sền sệt bằng bột bắp pha nước… Tạo hương gồm gừng sả.
Món canh này mới đáng để tôi chạy ba quãng đồng (ba trong tiếng Việt căng à nha) lùng cho bằng được mớ mộng dừa, so với “một món ăn lạ miệng nhưng vô cùng hấp dẫn mà không phải ai cũng có cơ hội để thưởng thức” [2] được đánh giá trên một trang web về món gỏi mộng dừa. Ca ngợi vống lên như thế là con dao hai lưỡi – vừa tiếp thị lại vừa miệt thị.
Nước canh ngọt kể gì nhờ nước lèo cộng hưởng với những thứ giàu umami như cà rốt, mộng dừa cơm dừa non, thịt gà. Lại thơm hương sả như hương tóc ai đó. Tiếc là làm phu chữ ẩm thực nhiều khi chỉ nhâm nhi trong cô độc.
Tạ Tấn (theo TGHN)
————
[1] The Coconut Bible, tr. 101.
[2] https://eva.vn/di-dau-xem-gi/mon-xua-chi-co-o-que-gio-thanh-dac-san-nhieu-nguoi-san-lung-co-tien-chua-chac-mua-duoc-c40a482516.html
