Các công ty đang trì hoãn kế hoạch niêm yết ở châu Á, trong bối cánh các sắc thuế của Mỹ và chiến tranh thương mại toàn cầu khiến nhà đầu tư không còn mặn mòi với các thương vụ IPO.
Sự bất ổn đã lan rộng khắp các thị trường tài chính kể từ khi Tổng thống Donald Trump công bố các mức thuế đối ứng vào đầu tháng 4, khiến các doanh nghiệp tránh xa các đợt IPO tiềm năng.
Quí 1 lạc quan nhưng…
“Đã có một tâm lý lạc quan nhất định đối với các đợt IPO trong quí đầu tiên của năm 2025 nhưng thị trường đã đánh giá thấp quyết tâm của ông Trump”, CEO Manishi Raychaudhuri của hãng tư vấn tài chính Emmer Capital Partners tại Hồng Kông nói.
Tuần trước, Washington đã đạt được một thỏa thuận thương mại hạn chế với Vương quốc Anh và Trump công bố rằng làn sóng các quốc gia khác đang hối thúc Mỹ đàm phán các thỏa thuận. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư vẫn hoài nghi về việc các thỏa thuận như vậy sẽ đạt được và vẫn lo lắng về sự biến động của thị trường trong tương lai, cũng như khả năng suy thoái của nền kinh tế lớn nhất thế giới.
“Các nhà đầu tư sẽ không thích cam kết vốn và các công ty sẽ không muốn tham gia thị trường khi không có nhu cầu từ các nhà đầu tư”, Raychaudhuri nhận định.
Điều đó diễn ra sau hoạt động IPO ổn định ở một số khu vực của châu Á trong ba tháng đầu năm. Dẫn đầu là Hồng Kông và Hàn Quốc, khu vực Châu Á – Thái Bình Dương nói chung là khu vực lớn nhất cho các đợt IPO về số lượng giao dịch, vượt qua Mỹ, theo hãng kiểm toán EY. Số lượng đã giảm ở Nhật Bản và ASEAN, cũng như Ấn Độ.
Thuế đối ứng làm tất cả thay đổi
Nhưng giờ đây, chiến tranh thương mại đang làm lu mờ triển vọng.
“Chi phí hoạt động đang tăng và khả năng hiển thị thu nhập của công ty đang bị hạn chế. Thị trường chứng khoán đã bắt đầu định giá theo tâm lý tránh rủi ro, dẫn đến tình trạng nén định giá”, theo Jimmy Seet, đối tác thị trường vốn tại PwC Singapore. “Chúng tôi tin rằng các ứng viên IPO ở Đông Nam Á sẽ trì hoãn hoặc thu hẹp quy mô chào bán cho đến khi biến động lắng xuống”.
Với tác động rộng rãi mà thuế quan thương mại có thể gây ra cho khu vực, các doanh nghiệp đang chuẩn bị IPO sẽ có thái độ chờ xem thế nào, theo Chan Yew Kiang, người đứng đầu IPO tại EY ASEAN. “Không quốc gia nào được miễn trừ trong kế hoạch áp thuế của Mỹ bởi Mỹ vẫn là một trong những thị trường xuất khẩu chính”.
Malaysia đang bị áp thuế 24%. “Vì thế, các nhà đầu tư áp dụng cách tiếp cận thận trọng hơn và ưu tiên các tài sản ít rủi ro hơn trong giai đoạn bất ổn. Các công ty hướng về xuất khẩu bị ảnh hưởng của gián đoạn chuỗi cung ứng và biến động chi phí đặc biệt có khả năng trì hoãn các kế hoạch IPO”, Wong Kar Choon, đối tác hỗ trợ kế toán giao dịch tại Deloitte Malaysia, nhận định.
Tuy nhiên, tác động có thể không giống nhau ở mọi nơi trong khu vực. “Các quốc gia phải đối mặt với mức thuế quan thấp hơn có thể sẽ có kết quả tốt hơn”, theo Abhineet Kaul, giám đốc dịch vụ khách hàng tại Access Partnership ở Singapore.
“Ví dụ, một số quốc gia ASEAN có tình hình tệ hơn so với Nhật Bản hoặc Hàn Quốc. Trong khối ASEAN, Singapore có thể thấy thị trường ổn định hơn”, Kaul lý giải.
Singapore phải chịu mức thuế cơ sở 10% của Washington đối với hàng nhập khẩu trong khi các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan và Malaysia đều phải chịu mức thuế tương hỗ từ 24% trở lên. Trump đã tạm dừng áp dụng thuế đối ứng với tất cả các quốc gia ngoại trừ Trung Quốc trong 90 ngày cho đến đầu tháng 7.
Một phát ngôn viên của SGX Group, đơn vị điều hành Sàn giao dịch chứng khoán Singapore, nói rằng các công ty đang theo dõi thuế quan của Mỹ và “điều chỉnh mốc thời gian khi cần thiết để ứng phó với các diễn biến bên ngoài”. Người này nói SGX vẫn đang tiếp tục hợp tác với các công ty và “mối quan tâm đến việc niêm yết vẫn rất lớn”.
Hồng Kông lạc quan
Một số nhà phân tích cũng chia sẻ triển vọng lạc quan hơn về Hồng Kông.
Louis Lau, giám đốc Hong Kong Capital Markets Group tại KPMG, “lạc quan thận trọng” về thị trường IPO của đặc khu khi xét đến nguồn cung dồi dào cho các đợt chào bán như vậy.
Tổng số công ty nộp đơn xin niêm yết tại Hong Kong đã lên tới 120 tính đến cuối tháng 3, tăng 38% so với năm trước, KPMG cho biết trong một báo cáo.
“Xét đến việc các quỹ chính của Trung Quốc – bao gồm cả các quỹ do nhà nước sở hữu – dành cho các đợt IPO của Hong Kong, tôi không nghĩ sẽ có sự sụt giảm lớn như vậy”, Lau cho biết.
Pamela Chung, giám đốc điều hành và giám đốc IPO tại công ty dịch vụ tài chính Vistra ở Hồng Kông, cho biết số lượng IPO có khả năng sẽ tăng do “các chính sách mới được Bắc Kinh công bố có lợi cho các công ty công nghệ và tư nhân”.
Sàn giao dịch chứng khoán của Hồng Kông gần đây đã nới lỏng các yêu cầu IPO, chẳng hạn như ngưỡng doanh thu, đối với các công ty trong một số ngành và cũng tạo ra một kênh chuyên dụng để hỗ trợ các công ty công nghệ niêm yết cổ phiếu.
Vị thế đặc biệt của Hồng Kông là một địa điểm niêm yết kép cho các công ty Trung Quốc đại lục, cùng với việc đồng nội tệ được neo vào đô la Mỹ, cũng có thể hỗ trợ hoạt động IPO – điều mà thành phố đã hưởng lợi trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Một báo cáo do KPMG công bố vào năm 2018, năm Trump bắt đầu áp thuế đối với Trung Quốc, cho biết thị trường chính của sàn chứng khoán Hồng Kông đã có năm hoạt động IPO tích cực nhất trong lịch sử. Sự bùng nổ tiếp tục vào năm 2019 nhờ chế độ niêm yết mới nhắm vào các công ty công nghệ sinh học và một số công ty niêm yết tại Hoa Kỳ đã chọn Hồng Kông làm điểm đến niêm yết thứ cấp trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Washington và Bắc Kinh.
Ví dụ, Alibaba đã ra mắt trên sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông vào năm 2019 sau khi đối mặt với nguy cơ bị hủy niêm yết khỏi Sàn giao dịch chứng khoán New York khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung leo thang — những lo ngại đã tái diễn gần đây.
“Việc niêm yết kép và một đợt ra mắt công nghệ đáng kể có thể giúp hoạt động IPO phục hồi hoặc ít nhất là duy trì ổn định. Một thương vụ hào hứng, như Tokyo Metro của Nhật Bản vào năm ngoái, sẽ thúc đẩy niềm tin và tình cảm của nhà đầu tư đối với thị trường IPO”, Chung của Vistra phân tích.
Tay Hwee Ling, giám đốc kế toán và báo cáo tại Deloitte Đông Nam Á, chỉ ra rằng các công ty ở ASEAN vẫn cần vốn để mở rộng và phát triển. “Trong khi các công ty cổ phần tư nhân và nhà đầu tư mạo hiểm tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp tài chính, thì cuối cùng họ ưu tiên hiện thực hóa lợi nhuận từ khoản đầu tư của mình thông qua các đợt thoái vốn, mở đường cho sự hồi sinh tiềm năng của các hoạt động IPO”, bà cho biết.
“Mặc dù các công ty ít có khả năng ra mắt các buổi giới thiệu nhà đầu tư trong bối cảnh biến động đang diễn ra, nhưng những ứng cử viên niêm yết này có thể khôi phục lại kế hoạch niêm yết của họ khi thị trường ổn định”.
Theo Nikkei Asia
Ricky Hồ / BSA Media
