Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa (PBoC) đã công bố kế hoạch thúc đẩy sử dụng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, đồng e-CNY vẫn chưa được người tiêu dùng đại lục đón nhận, sử dụng rộng rãi.
Thống đốc Phan Công Thắng (潘功胜 – Pan Gongsheng) của ngân hàng trung ương Trung Quốc phát biểu tại Diễn đàn Lục Gia Chủy (Lujiazui – 陆家嘴) hôm nay rằng Trung Quốc sẽ thành lập trung tâm điều hành quốc tế đồng nhân dân tệ điện tử tại Thượng Hải.
PBoC cũng kêu gọi phát triển một hệ thống tiền tệ toàn cầu đa cực, với nhiều loại tiền tệ có ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới.
Phát triển hệ thống tiền tệ đa cực
Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cũng sẽ đẩy nhanh kế hoạch ra mắt giao dịch hợp đồng tương lai đồng nhân dân tệ tại Thượng Hải, tạo ra công cụ phòng ngừa rủi ro mới cho nhà đầu tư.
Diễn đàn Lục Gia Chủy là sự kiện hàng năm, được tổ chức từ năm 2008 tại Thượng Hải. Diễn đàn là một trong những sự kiện tài chính quan trọng và có ảnh hưởng nhất của đại lục. Bởi đây là nơi phát ra những thông điêp và thông tin chính sách quan trọng. Khách tham dự là các quan chức cấp cao của chính phủ, cơ quan quản lý tài chính ngân hàng và đại diện cấp cao của các tổ chức tài chính lớn của Trung Quốc và khu vực.
Tại diễn đàn năm nay diễn ra trong hai ngày 18 và 19-6, Thống đốc PBoC nhấn mạnh: “Việc phát triển một hệ thống tiền tệ quốc tế đa cực sẽ giúp tăng cường các ràng buộc chính sách đối với các quốc gia có chủ quyền về tiền tệ, nâng cao khả năng phục hồi của hệ thống và bảo vệ tốt hơn sự ổn định tài chính toàn cầu”.
Ông cũng nói rằng hệ thống này sẽ mở đường cho một số loại tiền tệ có ảnh hưởng trong khu vực, giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ. Ông dự kiến nhiều loại tiền tệ chủ chốt sẽ “cùng tồn tại trong cạnh tranh, kiểm tra và đối trọng lẫn nhau”.
Tính đến cuối năm 2024, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tỷ lệ của rổ năm loại tiền tệ chính trong dự trữ ngoại hối toàn cầu như sau: đô la 57,8%, euro 19,83%, yen và bảng xoay quanh mốc 5% mỗi loại, và nhân dân tệ là 2,18%.
Đồng nội tệ Trung Quốc cần lật đổ yen Nhật và bảng Anh để trở thành đồng tiền lớn thứ ba thế giới về giá cả, thanh toán và dự trữ quốc tế. Các chuyên gia tài chính Trung Quốc tin rằng e-CNY sẽ thúc đẩy hơn nữa quá trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.
Lời kêu gọi của ông Phan Công Thắng được đưa ra trong bối cảnh các chính sách thuế quan và đối ngoại khó lường của Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu đã làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào tài sản đồng đô la. Đồng thời, sự quan tâm toàn cầu đối với tiền điện tử, bao gồm cả stablecoin (một loại tiền điện tử được hỗ trợ bởi tài sản và giữ giá ổn định), cũng đang gia tăng.
Thống đốc PBoC cho rằng công nghệ kỹ thuật số đã phơi bày những điểm yếu trong các hệ thống thanh toán xuyên biên giới truyền thống, vốn kém hiệu quả và dễ bị tổn thương trước rủi ro địa chính trị. “Hạ tầng thanh toán xuyên biên giới truyền thống dễ bị chính trị hóa và vũ khí hóa, được sử dụng như một công cụ cho các lệnh trừng phạt đơn phương, gây tổn hại đến trật tự kinh tế và tài chính toàn cầu”, vị thống đốc nhấn mạnh.
Đồng e-CNY gặp khó ở đại lục
Năm 2014, PBoC đã thành lập một nhóm nghiên cứu e-CNY, hướng đến việc sử dụng đồng tiền số trong lĩnh vực bán lẻ của Trung Quốc.
Ý tưởng ban đầu là các ngân hàng thương mại sẽ ra mắt ví kỹ thuật số có thể được sử dụng để thanh toán tại các nhà hàng và cửa hàng khác bằng cách quét mã. Chương trình thí điểm đầu tiên đã khởi động vào tháng 10-2020 tại Thâm Quyến. Kể từ đó, quyền truy cập đã được mở rộng đến 26 khu vực trên 17 tỉnh, thành phố.
Trung Quốc cũng đã thử nghiệm sử dụng đồng tiền số để trả lương và thuế. Các giao dịch bằng đồng tiền số đạt tổng giá trị 7.000 tỉ nhân dân tệ (khoảng 992 tỉ đô la) vào cuối tháng 6-2024.
Tuy vậy, lộ trình triển khai diện rộng e-CNY vẫn chưa rõ ràng. Thách thức lớn của đồng tiền số là người dân Trung Quốc đang sử dụng các ứng dụng phổ biến như WeChat Pay và Alipay trong thanh toán hàng ngày.
Hiệp hội Thanh toán Nhật Bản từng ước tính hơn 80% giao dịch thanh toán ở Trung Quốc hiện đã không dùng tiền mặt. Người dân quốc gia này cho rằng “không thấy sự khác biệt hay lợi thế khi sử dụng đồng tiền CBDC”.
“Tôi đã sử dụng nhân dân tệ kỹ thuật số trong một đợt thí điểm, nhưng về cơ bản nó giống như WeChat Pay và các nền tảng khác”, một nhân viên văn phòng ở Bắc Kinh nói.
Thử nghiệm thanh toán xuyên biên giới bằng nhiều đồng CBDC
Trung Quốc đã khởi động thử nghiệm thanh toán xuyên biên giới bằng nhiều đồng tiền kỹ thuật số của các ngân hàng trung ương (CBDC) trong dự án mBridge năm 2021. Với sự tham gia ban đầu của các ngân hàng trung ương từ Trung Quốc, Hồng Kông và UAE, đến năm 2024 có sự tham gia của Arab Saudi. IMF và các định chế tài chính khác tham gia với tư cách là nhà quan sát.
CBDC sử dụng công nghệ blockchain để ghi lại các giao dịch. Theo PBoC, đồng CBDC cho phép hoàn tất thanh toán xuyên biên giới trong vòng vài giây và cắt giảm chi phí tới 50%.
Hiện các khoản thanh toán quốc tế được thực hiện thông qua các ngân hàng đại lý dựa trên các lệnh được đặt qua nền tảng SWIFT. Quá trình này có thể mất vài ngày đến một tuần.
Các khoản thanh toán xuyên biên giới cũng thường được thực hiện bằng đô la. Chuyển khoản bằng CBDC giúp các nước không phải phụ thuộc vào đồng đô la.
Hồi tháng 4-2024, ngân hàng trung ương khối G7 đã công bố thử nghiệm chung về thanh toán bằng CBDC.
Chuyên gia phân tích Naoki Tsukioka thuộc hãng Mizuho Research & Technologies nhận định Trung Quốc đang đặt mục tiêu “đóng vai trò dẫn đầu trong việc tạo ra các công nghệ và tiêu chuẩn mới cho các giao dịch thế hệ tiếp theo”.
Theo Reuters, Bloomberg, China Daily
Ricky Hồ / BSA Media
